تربیت جنسی کودک

در این مورد میتونید با متخصصین کانون مشاوران ایران، مشاوره تلفنی/تخصصی داشته باشید
۰۲۱-۸۸۴۷۲۸۶۴

تربیت جنسی هم مانند تربیت عقلانی، سیاسی، اجتماعی و… یکی از انواع تربیت است و شامل همه آگاهی‌ها و آموزش‌هایی می‌شود که هر یک از ما باید آن‌ها را از دوران اولیه زندگی، در جهت رشدی متناسب و متعادل غریزه جنسی فرا گیرند و غفلت درباره آن عواقبی ناخوشایند را در بزرگسالی برجای خواهد گذاشت که از آن جمله می‌توان به اختلالات جنسی، زندگی مشترک ناموفق و حتی گرایش به بزه اشاره کرد.

اما با وجود اهمیت تربیت جنسی در دوران خردسالی، این مقوله در هر خانواده‌ای جزو مرزهای ممنوع گفت‌وگو محسوب می‌شود و کودکان به محض رسیدن به نوجوانی آن را به شیوه‌ای نادرست از همسالان خود یا مراجعی مانند سایت‌های غیراخلاقی و… فرامی گیرند.

تربیت جنسی در سنین پیش دبستانی، دبستان، نوجوانی و بلوغ کاملا با هم متفاوت است و والدین باید دقت کنند که راهکارهای ارائه شده در این گفتگو صرفا برای تربیت جنسی کودکان در سنین پیش‌دبستانی کاربرد دارد و ممکن است برخی از قید و شرط‌های آن برای دیگر گروه‌های سنی متفاوت باشد.

تربیت جنسی
دکتر محسن فرمهینی فرهانی، دکترای علوم تربیتی و استاد دانشگاه، تربیت جنسی را در سن پیش دبستانی به ۵ بخش شامل کنترل عادت‌های جنسی، ارائه پاسخ‌های متناسب و درخور کودکان در مواجهه با پرسش‌های جنسی، کمک به تکمیل و شکل‌گیری هویت جنسی، پیشگیری از بیداری زودرس جنسی و رعایت بهداشت جنسی تقسیم می‌کند و درباره نخستین بخش که مربوط به کنترل عادت‌های جنسی کودکان است، توضیح می‌دهد: والدین باید عادت‌های صحیح جنسی را به کودکان بیاموزند و از ایجاد عادت‌های نادرست جلوگیری کنند.

او در این باره به ذکر چند مثال می‌پردازد و می‌گوید: کودکان در سنین ۳ تا ۴ سالگی تمایل دارند بدنشان را بپوشانند و اگر والدین این احساس را درک کنند می‌توانند از آن برای آموزش به کودکان در پوشاندن بخش‌هایی از اندامشان استفاده کنند.

وی دیگر مثال‌های کنترل عادات جنسی به برخورد مناسب با کودکانی که خودشان را به اشیاء اطراف می‌کشند یا اندام‌ تناسلیشان را لمس می‌کنند می‌پردازد و می‌گوید: باید جلوی این حرکت‌ها را در کودکان بگیرید چون زمینه‌ساز رفتارهای نامناسب بعدی خواهند شد.

پاسخ‌های درخور و شایسته به سوالات جنسی کودکان در تربیت جنسی آن‌ها نقشی بسزا دارد. وقتی شما در پاسخ به کودکتان که می‌پرسد: «از کجا آمده‌ام؟» می‌گویید: «من تو را از فروشگاه خریدم» یا «تو از آسمان افتادی»، ‌وقتی او به شما می‌گوید: «این نوزاد چه طور به دنیا آمده؟» و شما می‌گویید: «توی کوچه پیدایش کرده‌ایم» وقتی او از شما می‌پرسد: «فرق دختر و پسر چیست؟» و شما او را تنبیه کنید، انتظار نداشته باشید او در بزرگسالی عاقل و منطقی و واقع بین باشد یا پس از این همه دروغ به شما اعتماد کند.

به گفته فرمهینی فرهانی، هدف کودکان از پرسش ممکن است کنجکاوی یا وقت گذرانی یا جلب توجه باشد و پدر و مادر باید با‌شناختی که از روحیه کودک به دست آورده‌اند این هدف را تشخیص دهند. پاسخ به پرسش‌های کودکان به دو شیوه مستقیم و غیر مستقیم است که معمولا از شیوه مستقیم پس از بلوغ و از شیوه غیر مستقیم پیش از بلوغ استفاده می‌شود.

چرا فکر می‌کنید بچه‌ها چیزی نمی‌فهمند؟ اتفاقا بر خلاف تصور ما، بچه‌ها از سنین خیلی پایین، حرف‌ها و رفتارهای ما را می‌سنجند و معنی آن‌ را بخوبی درک می‌کنند

او توضیح می‌دهد: در صورتی که هدف کودک کنجکاوی باشد پدر و مادر باید دلیل این کنجکاوی را پیدا کنند و بعد صادقانه، بدون مواخذه کودک وشرح و بسط اضافه یا پرداختن به جزئیات غیرضروری به پرسش‌های کودک پاسخ دهند و از دروغگویی یا ربط دادن پاسخ‌ها به خرافات پرهیز کنند.

با این حال همیشه پرسش‌هایی وجود دارد که ممکن است در پاسخ دادن به آن‌ها هرچند محافظه‌کارانه عمل کنید اما همچنان صلاح نمی‌دانید پاسخ آن‌ها را مستقیما به کودک بدهید و پی‌راهی برای بیان غیرمستقیم آن‌ها می‌گردید که در این گونه، نگهداری حیوانی یا گیاهی در خانه و بردن کودکانه باغ وحش و… می‌تواند در روشن شدن نگرش آن‌ها درباره مسائل جنسی موثر باشد.

به نظرتان دختری که از کودکی با پسر‌ها بازی کرده است، لباس‌های پسرانه پوشیده، با اسباب بازی‌های پسرانه بازی کرده و خلاصه مثل یک پسر با او رفتار شده چه جور تصوری درباره جنسیتش دارد؟ او حق دارد در بزرگسالی آرزوی تغییر جنسیت داشته باشد؟ درباره پسری که آرایشش کرده‌اند، لباس‌های دخترانه به او پوشانده‌اند یا عروسک دستش داده‌اند، چه نظری دارید؟ این وظیفه ما و شماست که به بچه‌ها بفهمانیم متناسب با جنسیتشان رفتار کنند و به گونه‌ای با آن‌ها رفتار کنیم که از هویتشان راضی باشند.

سال‌ها پیش از پسربچه‌ای شنیده‌ام که پدر و مادرش را فریب می‌دهد و شب‌ها که آن‌ها تلویزیون تماشا می‌کنند خودش را به خواب می‌زند اما زیر چشمی فیلم تماشا می‌کند. این پسربچه ۵ سال بیشتر نداشت اما راه فریب دادن پدر و مادرش را یاد گرفته بود!

بد‌تر از همه این است که والدین او حتی وقتی پای تلویزیون نشسته بود به سانسور اهمیتی نمی‌دادند و معتقد بودند بچه‌ها از خردسالی باید با همه چیز آشنا شوند، اما دکتر فرهانی نظرش کاملا خلاف این است و اعتقاد دارد این دست آشنایی‌های زودهنگام، ‌به بیداری زودرس جنسی می‌انجامد که اصلا به نفع کودکان نیست.

او هشدار می‌دهد: در جلوگیری از بیداری جنسی، والدین باید به محافظه‌کاری در ارتباطشان جلوی چشم فرزندان و مراقبت نامحسوس از فرزندان در ارتباط با خودشان توجه داشته باشند.

فرمهینی فرهانی می‌گوید: مناسبات جنسی همسران نباید جلوی فرزندان انجام شود. پدر و مادر باید در انتخاب لباسی که در منزل می‌پوشند دقت کنند و اتاق خواب و استراحتشان را از اتاق کودکان جدا کنند.

آن‌ها باید به بچه‌ها یاد بدهند بدون در زدن وارد اتاق خواب بزرگتر‌ها نشوند و به هم گوشزد کنند از شوخی‌هایی که بار جنسی دارند در حضور کودکانشان بپرهیزند.

والدین وظیفه دارند فیلم یا کارتونی که کودکان تماشا می‌کنند را بررسی کنند و بدانند که خیلی وقت‌ها کارتون‌های خارجی نیز بار جنسی دارند و حتی برخی از کارتون‌ها برای بزرگسالان ساخته می‌شوند و پر از صحنه‌های ناخوشایند هستند و به همین دلیل خرید فیلم و کارتون غیرمجاز برای کودکان از دستفروش‌های خیابانی، کار درستی نیست.

چرا فکر می‌کنید بچه‌ها چیزی نمی‌فهمند؟ اتفاقا بر خلاف تصور ما، بچه‌ها از سنین خیلی پایین، حرف‌ها و رفتارهای ما را می‌سنجند و معنی آن‌ را بخوبی درک می‌کنند و به همین دلیل است که فرمهینی فرهانی تاکید می‌کند: والدین باید شستشوی بدن را به فرزندان بیاموزند و از حدود ۳‌سالگی مسوولیت استحمام پسر‌ها به پدر و دختر‌ها به مادر سپرده شود.

۷ تا ۱۱ سالگی، سن اختفای جنسی است و اگر کودکان تحریک نشوند از نظر جنسی فعال نیستند، اما این دلیل نمی‌شود که خیال کنید می‌توانید پرهیزهای جنسی را که مطرح کردیم در این سن نادیده بگیرید، لابد شما هم قبول دارید که همیشه و در هر سنی مرزهایی در زندگی وجود دارد که عبور از آن‌ها، به نفع ما و اطرافیان نخواهد بود.