مشکل بیخوابی

نا امني، وابستگي شديد و ناسالم نوجوان به والدين، ناتواني يا نداشتن مهارت هاي لازم در برقرار كردن روابط عاطفي، اجتماعي و اخلاقي سالم، تفاوت در فرهنگ خانواده ها و به خصوص عدم پذيرش ارزش ها و آداب و رسوم گوناگون، موجب اضطراب بسياري از نوجوانان مي شود.
به گزارش خبرگزاری مهر، همه انسانها اضطراب را در زندگي خود تجربه مي كنند و طبيعي است كه مردم هنگام مواجهه با موقعيت هاي تهديد كننده و تنش زا مضطرب شوند، اما احساس اضطراب شديد و مزمن در غياب علل واضح، امري غير عادي است.

اضطراب شامل احساس عدم اطمينان، درماندگي و بر انگيختگي فيزيولوژيكي است. به طور كلي اضطراب يك احساس منتشر، بسيار ناخوشايند و اغلب مبهم است كه با يك يا چند حس جسمي مانند احساس خالي شدن سر دل، تنگي قفسه سينه، تپش قلب، تعريق، سردرد و غيره همراه است.

بررسي ها نشان مي دهد كه اضطراب در مردها، طبقات اقتصادي مرفه و جوانان كمتر است و در زنان، افراد كم درآمد و سالمندان بيشتر شايع مي باشد.

بسياري از والدين آگاه نيستند که کودکان هم ممکن است افسرده شوند. چرا که کودکان هم در مواقعی چون روز رفتن به مدرسه دچار اضطراب می شوند. اغلب تركيبي از يك ترس ناشناخته و فقدان كنترل همراه با يك طبيعت ناشي از شرم و خجالت زمينه بسياري از اضطراب كودكان را تشكيل مي دهد.

بسياري از شكايت هاي كودكان در دوران ابتدايي مدرسه همچون درد معده يا سوزش سر دل و يا دردهاي پراكنده ديگر، ناشي از وجود يك اضطراب نهفته در كودكان است كه وجود اختلاف در خانواده و نگراني در پدر و مادر مي تواند از علل آن باشد كه اين نگراني مستقيما به كودك انتقال يافته و با اين شكايت بروز مي كند. شايع ترين اختلالات اضطرابي در كودكان و نوجوانان عبارتند از؛ اضطراب جدايي، اضطراب امتحان، اضطراب اجتماعي، ترس از مدرسه.

عوامل موثر در اضطراب نوجوانان و مقابله با آن

سرچشمه بسياري از ناراحتي هاي ظاهرا غير منطقي نوجوانان اضطرابي است كه از عوامل گوناگون ناشي مي شود. تغييرات جسماني از قبيل نگراني از ديررسي بلوغ به خصوص در پسرها، نگراني از زودرسي بلوغ به خصوص در دخترها، ترس و احساس خجالت از تغيير جسماني و رنج ناشي از عدم پذيرش تغييرات جسماني، عدم پذيرش از جانب همسالان، مستقل شدن، بروز رفتار پرخاشگرانه، غير منطقي بودن، نداشتن مهارت هاي لازم براي زندگي، تمايلات جنسي و آشفتگي در نقش.

علت اصلي نگراني در مورد مسائلی همچون زودرسي و دير رسي بلوغ و احساس خجالت در مواجهه با تغييرات جسماني، عدم آگاهي، آگاهي ناقص يا محدود و يا اطلاعات نادرست نوجوان در زمينه هاي مختلف بلوغ و تغييرات جسماني ناشي از آن است، كه بهترين راه پيشگيري نيز فراهم آوردن آگاهي و بينش دقيق، صحيح و به موقع است. والدين بايد قبل از پيدايش علايم ثانويه بلوغ فرد را به طور مناسب و با مراعات شئون اخلاقي، در جريان مسائلي از جمله سن بلوغ، عوامل موثر در پيدايش بلوغ و تغييرات جسماني و آثار رواني آن بگذارند. والدين و مربيان با فراهم آوردن جوي آزاد و سلم بايد اين امكان را به نوجوان بدهد كه سوالات، افكار، احساسات و احيانا نگراني هاي خود را صادقانه مطرح و جواب هاي مناسب دريافت كند و نبايد بگذارند تا نوجوانان براي يافتن پاسخ سوالات خود كساني كه صلاحيت ندارند از جمله همسالان مراجعه و دچار انحراف و اضطراب شود.

نتايج پژوهشي نشان داده كه نا امني، وابستگي شديد و ناسالم نوجوان به والدين، ناتواني يا نداشتن مهارت هاي لازم در برقرار كردن روابط عاطفي، اجتماعي و اخلاقي سالم، تفاوت در فرهنگ خانواده ها و به خصوص عدم پذيرش ارزش ها و آداب و رسوم گوناگون، موجب اضطراب بسياري از نوجوانان مي شود. براي اينكه نوجواني كه تجربه هاي ذكر شده را نداشته است دچار اضطراب شديد نشود و يا اضطراب اوادامه پيدا نكند اقدامات زير مفيد است:

– والدين بايد گرايش فرزند خود به همسالان را بدرستي درك كنند زيرا اين يك نياز طبيعي است كه بخواهد مورد توجه و حمايت همسالان قرار گيرد.
– والدين با نوجوان در مورد گزينش دوست توافق نمايند تا دچار تعارض نشود و پنهان كاري نيز نكند.
– والدين براي دوستان نوجوان بايد اعتبار و احترام قايل باشند.
– والدين بايد در همه مواقع بخصوص در برابر همسالان،احترام و شخصيت نوجوان را حفظ كنند.

يكي از عمومي ترين نيازهاي نوجوان كسب استقلال از افراد خانواده و ديگران است. مطالعات نشان داده كه اضطراب در كساني بيشتر ديده مي شود كه دچار نا امني شديد، عدم اعتماد به نفس، وابستگي ناسالم به والدين به خصوص مادر هستند.

يكي از خصوصيات بعضي از نوجوانان مخالفت با افراد مختلف در خانه و خارج از آن است كه گاه به صورت پرخاشگري كلامي يا غير كلامي بروز مي كند. عدم توانايي در كنترل رفتار پرخاشگرانه باعث اضطراب بسياري از نوجوانان است. به طور خلاصه بالا بردن ميزان مقاوت و تحمل كودك در برابر ناكامي و سختي ها، ارضا صحيح نيازهاي كودك، ايجاد امنيت رواني و بوجود آوردن الگوهاي رفتار مناسب مي تواند در پيشگيري رفتار پرخاشگرانه موثر باشد.

اگر اين اقدامات به موقع انجام نشود بايد در زمان حال امكاناتي فراهم آوريم كه نوجوان كمتر پرخاشگري كند و با اضطراب كمتري روبرو شود. توصيه هاي زير در اين زمينه مفيد است؛

– والدين و ديگران بايد تا حد ممكن از امر و نهي هاي زياد بي مورد و غير اصولي خودداري كنند.
– از ايجاد ممنوعيت و محدوديت هاي بي مورد كه مغاير با نياز نوجوان به كسب آزادي و استقلال است خودداري كرد.
– با تقويت روحيه نوجوان به خصوص تكيه بر مهارت ها و تواناييهاي مثبت او، بايد روشهاي مناسب مواجهه با ناكامي را به او آموخت.
– به نوجوان بايد آموخت كه در مقابله با خشم به جاي اينكه بدون تفكر خشمي كنترل نشده ابراز دارند منطقي برخورد كنند و بدون توهين و تحقير به ديگران ابراز و جود كنند و عواطف خود را بيان كنند.
– در برابر پرخاشگري نوجوان نبايد از تنبيه يا تحقير استفاده كرد،زيرا اين رفتارها خود باعث تشديد پرخاشگري مي شوند بهتر است به عمل پرخاشگرانه او، پاسخ نداد، اما بايد به نوجوان فهماند كه بي اعتنايي ظاهري به پرخاشگري او حمل بر تاييد يا قبول آن نيست.
در این مورد حتما” با متخصصین کانون مشاوران ایران، مشاوره تلفنی/تخصصی داشته باشید
دفتر قیطریه:
۰۲۱-۲۲۶۸۹۵۵۸ خط ویژه